۲ صحن های حرم امام رضا (ع)

راهنمای سفر به مشهد

تور مشهد یکی از پرطرفدارترین و جذاب ترین تورهای داخلی می باشد. از همین رو هر ساله افراد زیادی برای رفتن به شهر مشهد اقدام می کنند تا به حرم حضرت امام رضا بروند.

به همین سبب سعی داریم تا در این مطلب راهنمای کامل صحن های حرم امام رضا را برای شما قراردهیم تا هنگام سفر به شهر مقدس مشهد، با آشناییت کامل نسبت به صحن های حرم امام رضا به زیارت بروید.

معرفی حرم مطهر امام رضا (ع)

در ذهن بخش بزرگی از زائرین، کلمه حرم ،ضریح مقدسی را تداعی میکند. اما در معنی واقعی ،حرم به فضای مربعی شکلی که در آن بقعه مبارکه ای قرار دارد و شامل گنبد، سنگ مرقد و ضریح مقدس است ،گفته میشود.

حرم ها از طریق صفه‌‌هایی به داخل و خارج از آن مرتبط می‌شود. حرم مطهر رضوی نیز از دو طرف (جنوب و شرق) به وسیله دربهای طلاکاری شده به رواق‌‌ها راه دارد و از دو طرف دیگر، (شمال و غرب) از طریق دو صفه بزرگ، به دیگر رواق‌‌ها و مسجد بالاسر مرتبط است.

حرم مطهر حضرت رضا علیه السلام که مهمترین جاذبه گردشگری شهر مشهد میباشد، یکی از حرم های مهم جهان میباشد که مردم مشهد، افتخار میزبانی آن را دارند.

معرفی صحن های حرم امام رضا (ع)

به فضاهای باز اطراف مرقد منور صحن میگویند که در مجموع ۹ صحن در حرم امام رضا (ع) ساخته شده است که هر کدام از این صحن ها ، ویژگی و حال و هوای خاص خود را دارا میباشند. در ادامه معرفی قسمت های مختلف حرم امام رضا ،به معرفی صحن های این حرم نورانی میپردازیم. با ما همراه باشید.

صحن انقلاب اسلامی حرم امام رضا (ع)

صحن انقلاب اسلامی که قدیمی ترین و باشکوه ترین صحن حرم منور رضوی میباشد، اولین صحن حرم امام رضا است که در دوران سلطان حسین بایقرا و به کوشش امیر علی شیر نوایی در سال ۸۷۵ هجری قمری و به شکل مستطیل در شمال روضه منوره ساخته شده است.

در بخش جنوبی صحن انقلاب اسلامی ،پنجره بزرگی موسوم به پنجره فولاد امام رضا (ع) که از فولاد و برنز ساخته شده است قرار دارد که از درون این پنجره روضه منوره حضرت رضا علیه السلام دیده میشود.

در صحن انقلاب اسلامی حرم امام رضا (ع) چهار ایوان معروف وجود دارد که به نام های ایوان عباسی در شمال صحن ،ایوان طلای نادری در جنوب صحن ،ایوان نقاره خانه در مشرق صحن و ایوان ساعت در مغرب صحن شهرت دارند.

در ایوان نقاره خانه ساختمان معروف نقارخانه قرار گرفته است که آیین نقاره نوازی از بالای این ایوان برگزار می شود و در ایوان ساعت نیز ،یک ساعت بزرگ قرار داده شده است که زمان را در حرم اعلام مینماید.

تمامی این ایوان ها با بهترین مصالح و هنر معماری اسلامی ساخته شده است و امروزه که بیش از چند قرن از ساخت آنها میگذرد، همچنان محکم و استوار هستند.

در صحن انقلاب اسلامی مقبره مشاهیر و بزرگان این سرزمین همچون مقبره شیخ حرعاملی ،آرامگاه مرحوم شیخ حسنعلی اصفهانی (معروف به نخودکی) و مقبره شیخ مجتبی قزوینی قرار دارد.
در وسط صحن انقلاب اسلامی نیز سقاخانه معروف نادری که به سقاخانه اسماعیل طلایی (اسمال طلا) شهرت دارد ،قرار گرفته است.

صحن آزادی حرم امام رضا (ع)

صحن آزادی حرم مطهر رضوی که در قدیم و بین صحن های حرم امام رضا به آن صحن نو نیز گفته میشد، در بخش شرقی حرم مطهر قرار گرفته است. این صحن که در پایین پای مبارک حضرت با مساحت ۴۳۳۵ متر مربع ساخته شده ،در سال ۱۲۳۳ هجری قمری و به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد و در سال ۱۲۸۲ هجری قمری نیز به دستور ناصرالدین شاه قاجار نیز بخش ایوان آن طلاکاری شد.

صحن آزادی از چهار ایوان تشکیل شده است که این ایوان ها با نام های ایوان طلا (در غرب صحن)، ایوان باب الحکمه (در شمال صحن)، ایوان ساعت (در جنوب صحن) و ایوان باب السلام (در شرق صحن) شناخته می شوند.

در ایوان ساعت که بر فراز آن ساعتی بزرگ وجود دارد و گفته میشود این ساعت بزرگ را مظفرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۷۸ به حرم مطهر رضوی اهدا کرده است، تا قبل از سال ۱۳۳۶ هجری شمسی بر روی ایوان صحن انقلاب قرار داشته است.

در میان ایوان های که در صحن آزادی ساخته شده است ،ایوان طلا شهرت بیشتری را دارد که این ایوان بیش از ۲۰ متر ارتفاع دارد و مسیر تشرف بانوان به درون حرم است. زائرین از طریق سه درب بزرگ و دو راهرو در طرفین این صحن، میتوانند وارد صحن آزادی شوند.

در چهار ضلع صحن آزادی یا همان صحن نو حرم رضوی، ۵۶ حجره و غرفه فوقانی و تحتانی ساخته شده است که مقبره شیخ جعفر مجتهدی در حجره ۲۴ این صحن قرار دارد. همچنین از قسمت حجره جنوب غربی صحن دری به رواق شیخ بهایی و مقبره وی گشوده شده است که زائرین میتوانند از این بخش نیز رفت و آمد داشته باشند.

صحن جمهوری اسلامی حرم امام رضا (ع)

یکی از صحن های حرم امام رضا که پس از پیروزی باشکوه جمهوری اسلامی ایران و در سال ۱۳۶۸ هجری شمسی در حرم مطهر رضوی ساخته شده است ،صحن جمهوری اسلامی میباشد که در مغرب روضه منوره قرار گرفته است.

زیربنای صحن جمهوری اسلامی با احتساب زیرزمین آن، ۱۹۰۶۵ متر مربع میباشد و مساحت فضای باز صحن نیز حدوداً ۷۳۰۲ متر مربع و فضای غرفه‌‌های صحن حدود ۴۶۲۲ متر مربع است.

در وسط صحن جمهوری اسلامی سقاخانه ای زیبا و هست ضلعی قرار دارد که از چشم های الکترونیکی برای سیستم آب در آن استفاده شده است که جزو اولین مکان هایی در ایران میباشد که از این سیستم برای بخش آبخوری خود استفاده نموده است. در بخش دیگری از این صحن ساعت آفتابی ای قرار دارد که در تمام فصول سال ،ظهر شرعی را به زائرین حرم رضوی نمایش می دهد.

این صحن نیز همانند صحن های دیگر حرم رضوی از چهار ایوان به قرینه یکدیگر و به سبک معماری سنتی اسلامی تشکیل شده است که این ایوان ها به نام های ایوان طلا یا باب الولایه (ایوان شرقی)، باب العلم (ایوان شمالی)، باب الغدیر (ایوان غربی) و باب الشهاده (ایوان جنوبی) شناخته شده میباشند.

صحن قدس حرم امام رضا (ع)

صحن قدس حرم مطهر رضوی که یکی دیگر از صحن های حرم امام رضا میباشد که پس از پیروزی باشکوه جمهوری اسلامی ایران ساخته شده است ، در قسمت جنوبی حرم و بعد از مسجد تاریخی گوهرشاد قرار دارد.

در میانه صحن قدس سقاخانه‌ای زیبا با نمای شبیه ساختمان بیت‌المقدس (قبله اول مسلمین) که به احترام امام هشتم (ع)، ابعاد آن دقیقاً یک هشتم ابعاد اصلى قدس میباشد

ساخته شده تا نام و یاد قبله نخستین و اشغال شده مسلمین را در اذهان عموم زنده نگه دارد. گنبد سقاخانه صحن قدس از طلا بوده و در داخل آن منبع آبى با گنجایش شصت هزار لیتر آب جاسازى شده است.

صحن قدس حرم رضوی با مساحت ۲۵۱۰ متر مربع و ۱۲۷۰۰ متر مربع زیر بنا در طبقات، بعنوان کوچک ترین صحن حرم مطهر شناخته شده است.

صحن هدایت حرم امام رضا (ع)

صحن هدایت حرم رضوی که یکی دیگر از صحن های حرم امام رضا میباشد،

وسعتی حدود ۱۴۴۰ مترمربع دارد که در شمال شرقی حرم مطهر قرار گرفته است.

این صحن از سمت شمال شرقی به بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مدرسه علمیه و سردر طبرسی و از جنوب غربی به دانشگاه علوم اسلامی رضوی و

بست شیخ طبرسی و مهمانسرای حضرت و از سوی جنوب و جنوب شرقی به ساختمان اداری دانشگاه علوم اسلامی رضوی و مقبره پیرپالاندوز

و سردر نواب صفوی منتهی می‌شود.

صحن جامع رضوی حرم امام رضا (ع)

یکی دیگر از صحن های حرم امام رضا که پس از پیروزی باشکوه جمهوری اسلامی ایران در حرم منور رضوی ساخته شده است، صحن جامع رضوی بوده که بعنوان بزرگترین صحن حرم رضوی شناخته شده است.

صحن جامع رضوی مساحتی بالغ بر ۱۱۷۰۰۰ مترمربع را دارد که در جنوب روضه منوره ساخته شده است.

صحن جامع رضوی که یکی از بزرگترین صحن های اماکن مقدس جهان میباشد، گنجایش ۷۰۰۰۰ نمازگزار را دارد که همانند صجن جامع رضوی ،صحن مسجد جامع هندوستان میباشد که یکی از بزرگترین مساجد جهان است و ظرفیت ۲۵۰۰۰ نفر نمازگزار را بطور همزمان دارد.

صحن جامع رضوی از ۳۰ حجره و ۴۶ غرفه تشکیل شده است که از طریق باب الرضا (ع) و باب الجواد (ع) به خیابان‌های امام رضا(ع) و خسروی نو ارتباط دارد و از دو سوی درب شرقی و غربی به بست‌های شرقی و غربی راه دارد.

در اضلاع صحن جامع رضوی سه ایوان و سردر بزرگ ساخته شده است که در طرفین هر ایوان دو گلدسته طلا کاری شده با ارتفاع بیش از ۳۰ متر قرار دارد که به دلیل اهمیت ضلع قبله ،ایوان و گلدسته‌های آن از نظر ابعاد بزرگتر از دو ایوان دیگر است.

صحن کوثر حرم امام رضا (ع)

صحن کوثر بارگاه ملکوتی امام رضا علیه السلام یکی از صحن های حرم امام رضا میباشد که در زاویه شمال شرقی صحن جامع رضوی و جنوب شرقی اماکن متبرکه قرار گرفته و زیربنای بالغ بر ۱۵۲۶۶ متر مربع و مساحت ۱۰۲۶۸ متر مربع دارد.

صحن کوثر از منتهی الیه جنوب غربی خود به صحن جامع رضوی، از ضلع جنوب غربی به باغچه مرتفع و بلوک B شرقی محدود شده است و از شمال شرقی، به سردر نواب صفوی منتهی می‌شود، در ضلع غربی آن، رواق جدید امام خمینی (ره) و صحن آزادی قرار دارد. سازه اصلی صحن کوثر ،فلزی و بتنی است و نمای صحن کوثر، سنگ، آجر و کاشی معرق است.

زائرین میتوانند جهت ورود به صحن کوثر از خیابان شهید نواب صفوی، صحن هدایت و صحن جامع رضوی حرکت نمایند تا به این صحن برسند.

صحن غدیر حرم امام رضا (ع)

صحن غدیر حرم مطهر زیربنای حدوداً ۱۴۵۰۰ متر مربع دارد و در ضلع غربی صحن جامع رضوی و جنوب غربی اماکن متبرکه قرار گرفته است و مساحت صحن غدیر ۹۰۹۲ متر مربع و مساحت غرفه‌‌های آن ۵۳۲۲ است.

صحن غدیر از قسمت مشرق و همچنین از ضلع جنوبی به صحن جامع رضوی و از ضلع غربی به مجتمع تجارتی خدماتی غدیر که دارای سرویس های بهداشتی نیز میباشد و از ضلع شرقی به صحن جمهوری اسلامی و از قسمت شمال غربی به سر در شیرازی منتهی می‌شود.