[ad_1]
ایسنا/آذربایجان غربی مدرسه قدیمی “هدایت” در بافت متراکم و مسکونی و تقریباً نزدیک به بازار قدیمی و مرکز شهر ارومیه (میدان انقلاب) واقع شده است و هر چند در بین واحدهای معماری محصور شده ولی طوری قرار گرفته که می توان آنرا از بیرون نیز دید.
مدرسه فوق در ضلع غربی خیابان امام، کوچه مهر (امیر نظمی یا باغ کودک) ساخته شده است. این بنا در سال ۷۵ هجری شمسی و با شماره ثبتی ۱۸۳۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در خصوص تاریخچه بنا میتوان گفت با توجه به نوع مصالح و فرم معماری و تاریخ احداث آن که به سال ۱۳۰۳ بعد از ۵ سال به اتمام رسیده است قدمت آن به اواخر دوره قاجاریه می رسد.
بنای مذکور توسط شهریارخان احداث شده که بعداً ایشان به آقای دیلمقانی می فروشند تا اینکه در سال ۱۳۴۶ آقای صحت آنرا از وراث آقای دیلمقانی و هاشم دیلمقانی خریداری و از سال ۱۳۴۷ تا ۵۶ به عنوان مدرسه هدایت مورد بهره برداری قرار می دهند، لازم به توضیح است که در جنگ جهانی اول مدتی فرانسویها از بنای فوق استفاده کرده اند.
مدرسه هدایت، دارای ۲ حیاط بیرونی و اندرونی بوده و واحدهای مسکونی آن در دو ضلع غربی و جنوبی حیاط بیرونی ساخته شده اند.
مهمترین و با ارزشترین بخش مدرسه را ساختمان ضلع جنوبی صحن تشکیل می دهد که رو به شمال و در وسط حیاط بیرونی و اندرونی است.
حیاط دو جبهه تقریباً به فرم چهار گوش با دیوار کشی آجری و پایه های سنگی و آجری ساده (با تزئیناتی به تبعیت از نمای عمومی مدرسه) با پوشش آسفالت و سنگفرش آرایش یافته است.
در دو ضلع جنوبی و غربی حیاط ساختمانهایی با زیر زمین وجود دارد که از سطح حیاط چند پله پایین تر است. مصالح بکار رفته در زیرزمین تا حدود ارتفاع یک متر با سنگهای خاکستری تراش و در طبقه همکف از آجر استفاده شده است.
واحدهای ساختمانی مدرسه شامل ۸ واحد مسکونی که به ترتیب سه اتاق با پنجره ارسی بالا رو در بخش جنوبی حیاط و یک ایوان (با ۲ ستون مدور به عمق تقریبی ۳ متر) در ضلع شمالی حیاط اندرونی که در امتداد آن دو اتاق ۲ اتاق دیگر به صورت قرینه در طرفین همراه راهروها فضاسازی شده اند. هسته مرکزی این بافت را شاه نشین نسبتاً بزرگی که مشرف به حیاط اندرونی است تشکیل می دهد.
از تزیینات بنا می توان به سردرهای ورودی با طاقهای هلالی شکل در دو جبهه بنا اشاره کرد که با رعایت اصل قرینه سازی بر دلپذیر نمودن مجموعه، جهت ورود به داخل واحدها و حیاط اندرونی و بیرونی است. نمای عمومی مدرسه با طاق نماهای هلالی و تزئینات آجری یک رنگ فیروزه ای در حواشی سردرها، روشنائیها، ستونها و دیواره ها که تناسب دلپذیری را به بنا بخشیده و سردرهایی که به صورت قرینه در دو ضلع شمال شرقی و شمال غربی بنا جهت ورود به داخل و حیاط اندرونی و بیرونی است با بخشی از حیاط بیرونی دیده می شوند.
در نمای شمالی ساختمان ایوان کم عمق با ستونها و قوسهای نیم برجسته، مزین به آجرهای لعابدار فیروزه ای رنگ، چشم انداز زیبایی را با ایوان جنوبی که با دو ستون مدور با پایه ستون سنگی مشاهده می شود به بنا بخشیده است.
پیشانی ایوان با کاشیهای هفت رنگ تزئین شده که متأسفانه اکثراً از بین رفته و اندکی از آنها با مطالبی از آیات قرآنی باقی مانده است. غیر از تزئینات فوق نقوش و طرحهای هندسی دیگری با آجرهای یک رنگ (آبی و قرمز) در طرفین و زیر ایوان دو جناح همراه با ارسیها و شیشه های رنگی و روشنائیهای بزرگ قابل ملاحظه است.
نمای عمومی جبهه جنوبی مدرسه با ایوان ستون دار و اتاقها و سردرهای ورودی بفرم طاق هلالی که در طرفین ایوان بصورت قرینه می باشد مشاهده می شود. پایه ستون ایوان جنوبی از سنگ آهک چهارگوش و تزئینات ساده حجاری و نوارشیاری شالی آن، خود ستون با آجرهای لعابدار فیروزه ای آذین یافته است.
به گزارش ایسنا، بنای مسکونی فوق مدتی مدرسه بوده که توسط آقای صحت اداره می شده و در نزد مردم به مدرسه هدایت شهرت داشته است. به علت اینکه مالک بیشتر تمایل به تجدید و یا فروش ملک خود نشان می داد تا حفاظت وضع موجود، در نتیجه این ملک توسط وزارت آموزش عالی خریداری و توسط اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی مرمت شد و مدتی به عنوان دانشکده هنر از آن بهره برداری می شد در حال حاضر این بنا در مالکیت وزارت مسکن و شهرسازی قرار دارد و به عنوان شرکت عمران مسکن سازان بهره برداری می شود.
انتهای پیام
