چگونه به کتاب‌خوان‌های حرفه‌ای تبدیل شویم؟

محمدرضا رهبری، در نشست همخوان از سلسله نشست‌های معیارهای انتخاب مناسب کتاب، که با عنوان «راهنمای تبدیل‌شدن به کتاب‌خوان حرفه‌ای» در کتابخانه علامه امینی اصفهان برگزار شد، با اشاره به دو نگاه کل‌نگر و جزءنگر، گفت: بنا به فراخور آموزش، رشته و کاری که می‌خواهیم انجام دهیم این دو رویکرد همیشه باید همراه با ما باشند.

او افزود: داستان به‌عنوان یک عمل خلاقانه و نویسنده به‌عنوان کسی که رفتار و نگاه خلاقانه‌ای نسبت به جهان دارد به دنبال جزئیات هستند. داستان یعنی جزئیات، جزئیات رابطه من با دیگری و با جهان هستی. اگر داستان‌نویسِ جزءنگر نگاه کلی نداشته باشد دچار مشکل می‌شود.

رهبری یادآوری کرد: ما به‌عنوان جمع کتاب‌خوان باید هرروز مهارت خود را افزایش داده و کتاب‌ها را در جملات و کلمات کوتاه‌تری معرفی کنیم، به‌خصوص در دوران کنونی که سرعت در حالا بالا رفتن و به‌اصطلاح آسانسوری شده است‌، یعنی با بودن در یک آسانسور باید بتوانیم کتابی را به دیگری معرفی و او را برای خواندن کتاب قانع کرد.

او ادامه داد: به شکل تجربی می‌دانیم که برخورد ما با جهان به‌صورت احساسی است، اما چقدر با حس‌های خود را آشنا هستیم؟ چه تعداد از احساس‌های خود را می‌شناسیم؟ ما به‌عنوان داستان‌نویس باید حداقل ۳۰ حسِ خود را بشناسیم؛ ضمن اینکه باید برای جهان نام گذاشت و البته باید احساسات را شناخت و برای آن‌ها نیز نام گذاشت.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان تصریح کرد: زمانی که کتابی را می‌خوانیم، در مرتبه اول ممکن است آن را روخوانی کنیم، در مرتبه بعد ممکن است آن بررسی کنیم، مرتبه سوم ممکن است تحلیل کنیم و در مرتبه بعد مطالعه تطبیقی را انجام می‌دهیم، یعنی ۴ مرحله برای خواندن یک کتاب وجود دارد. حال پرسش این است که وقتی ما کتابی را می‌خوانیم در کدام مرحله هستیم؟ اگر خواندنِ ما ۴ مرحله دارد در این صورت برای خواندن عمیق و نه سطحی، چطور از این چرخه استفاده کنیم؟ پاسخ این است که در خواندن، مرحله اول، عمل یادگیری نیست.

رهبری سپس با طرح این پرسش که در مرور اجمالی کتاب به چیزی توجه می‌کنید، گفت: توجه به جلد، صفحه‌آرایی، فهرست، شناسنامه، جنس کتاب، خوش‌خوان بودن، کاغذ، کتابشناسی، مقدمه، نمایه و بسیاری دیگر، ازجمله مواردی است که باید در مرور اجمالی یک کتاب به آن‌ها توجه کرد، چراکه کتاب باکیفیت حتی در مرور اجمالی نیز در شما تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین مرحله اول برای خواندن یک کتاب، مرور اجمالی است.

او اضافه کرد: بعد از مرور اجمالی روی کتاب، به جدول برنامه‌ریزی نیازمند داریم. آیا برای فعالیت‌های مطالعاتی خود جدول زمان‌بندی دارید؟ آیا ساعت مشخصی برای خواندن کتاب دارید؟

رهبری خاطرنشان کرد: وقتی به پدیده‌ای در جهان هستی توجه می‌کنید نیمکره راست تصویری از آن را در ذهن خود خواهد داشت و نیمکره چپ در مورد آن منطقی برخورد می‌کند. در نوشتن اگر بتوانیم از قدرت نیمکره راست استفاده کرده و بلافاصله آن را با نیمکره چپ تعدیل کنیم موفق به نوشتن متن خوبی خواهیم شد، به‌این‌ترتیب از هر دو نیمکره استفاده کرده‌ایم.

این نویسنده در ادامه، به عناصر اصلی تندخوانی پرداخت و گفت: یک خواننده حرفه‌ای برای اینکه بعد از خواندن، دچار فراموشی نشود موقع خواندن کتاب، یکسری فعالیت‌ها و بعد از خواندن آن نیز فعالیت‌های دیگری را انجام می‌دهد؛ بنابراین بعد از نهایتاً ۴۰ دقیقه کتاب باید استراحت کرده و به فعالیت دیگری پرداخت.

او افزود: کتاب را باید چطور خواند که بتوان آن را به دیگران نیز آموخت؟ در این مبحث باید بعد از خواندن کتاب به‌مرور و یادداشت نویسی توجه کرد. آمار می‌گوید۵۰ درصد مردم بعد از خواندن کتاب چیزی از آن به یاد ندارند که علت آن مرور نکردن و برای دیگری نگفتن است.

رهبری با بیان اینکه یکی از بهترین فعالیت‌ها برای تبدیل‌شدن به خواننده حرفه‌ای کتاب، یادداشت نویسی است و یکی از الزامات داستان‌نویس‌ها نیز پژوهش‌ و مطالعه است، بیان کرد: وقتی کتابی را مطالعه کردیم یکی از مسائل مهم این است که حتماً پرسشی را از کتاب بپرسیم، مثلاً اینکه تو (یعنی کتاب) می‌خواهی به کدام پرسش یا به کدام دغدغه من پاسخ‌دهی؟

او سپس به اهمیت موضوع نقشه ذهنی پرداخت و تأکید کرد: بعد از خواندن کتاب لازم است که یک نقشه ذهنی از آن به دست آورید.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان با اشاره به اهمیت کلیدواژه در یادداشت‌نویسی، اضافه کرد: شنیدن، امر بسیار مهمی است و لازم است که ما شنونده خوبی باشیم. شنیدن یک هنر است و اصطلاح به آن هنر فراموش‌شده می‌گویند. در خواندن کتاب، تمرینِ هنرِ خوب شنیدن اهمیت بسیاری دارد؛ بنابراین لازم است که تکنیک‌های خوب شنیدن را بیاموزید. برای تبدیل‌شدن به کتاب‌خوان خوب، به خوب شنیدن و خوب دیدن نیاز داریم.

انتهای پیام