چرا غلط‌ها زیاد شده‌اند؟ – ایسنا

این شاعر و ویراستار در گفت‌وگو با ایسنا درباره غلط‌های مصطلح، با اشاره به اختلاف زبان‌شناسان و اهل ادبیات در این زمینه، اظهار کرد: زبان‌شناس‌ها می‌گویند در طریق تکامل زبان، هرچه اهالی زبان به کار می‌برند درست است و ما درست و غلط به آن مفهوم نداریم اما کسانی که از منظر ادبی به زبان نگاه می‌کنند، با توجه به پیشینه ادبی زبان فارسی می‌گویند این تفاوت و اختلاف‌ها به مرور زمان ممکن است زبان را هم از زیبایی و هم اصالت بیندازد.

 او سپس با بیان این که نظرش به ادبا و ویراستاران نزدیک‌تر است، توضیح داد: در این زمینه صرف نظر از جنبه علمی موضوع، می‌توانیم جنبه ارزشی را هم در نظر داشته باشیم؛ به طور مثال، شما بنای تاریخی و باستانی را دارید که در معرض  فروپاشی و فروریختن است؛ در این جا یک مهندس که از جنبه سازه به بنا نگاه می‌کند، طبیعتا می‌گوید زمانی که بنا تاب و تحمل بار نداشته باشد، طبق قانون طبیعت فرو می‌پاشد و یا احیانا بر اثر گذر زمان فرسوده می‌شود و اتفاقی کاملا مطابق با قانون طبیعت رخ داده است، اما یک باستان‌شناس که حفظ آثار باستانی برایش مهم است چه بسا بگوید درست است که قانون طبیعت این است که بنا بر اثر باد و باران ویران خواهد شد اما به عنوان دوستار این اثر جلویش را می‌توانیم بگیریم و یا از آن نگهداری کنیم مثلا سقفی بگذاریم که باد و باران به آن نخورد یا با ساخت مانعی جلو تخریب اثر تاریخی را بگیریم. برای باستان‌شناس بنا به لحاظ سازه‌ای و مهندسی مطرح نیست که بگوید طبیعی است که باران آن را خراب کند بلکه او می‌گوید، نباید بگذاریم باران بخورد.

کاظمی در ادامه بیان کرد: با این‌ نگاه، حفظ  اصالت کلمه مهم است البته تا جایی که امکان دارد و مانع سهولت کاربرد زبان نمی‌شود. گاه حفظ کلمه به شکل قدیمی‌اش، استفاده از آن را برای مردم، سخت و دشوار می‌کند و ما باید کلی زحمت بکشیم  تا چیزی را که روند طبیعی خود را طی کرده، از این مسیر به مسیر قبل برگردانیم. در جایی که حفظ کلمه دشوار و غیرممکن باشد، به نظرم باید این‌ها را واقعیت نادلخواه و نامطلوب پذیرفت اما اگر بتوانیم تغییر دهیم، به نظرم باید تغییر دهیم.

 این شاعر سپس گفت: الان شما کلمه «عِرفان» را به کار می‌برید اما در دهه ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰،  در جامعه افغانستان و ایران، این کلمه را به غلط «عُرفان» می‌گفتند، غللط مصطلح بود. یادم می‌آید در پشت جلد مجله «عرفان» که در کابل منتشر می‌شد، شکل انگلیسی را با «‌E» نوشته بودند، خب منتشرکنندگان مجله شکل درست کلمه را می‌دانستند که «عِرفان است» و برای من عجیب بود که چرا عُرفان را به این شکل نوشته‌اند.  عُرفان غلط مصطلح بود ولی به مرور زمان اصلاح شد و بسیاری از موارد دیگر که چه بسا ادبا یادآوری کردند و به مرور توانسته‌اند به سمت اصلاح بروند. گاه به عنوان پدیده ناگزیر این غلط‌ها را می‌پذیریم اما تا جایی که می‌شود، می‌توان پیشگیری کرد. تا حد امکان باید زبان را سلامت و زیبایی آن را حفظ کنیم.

محمدکاظم کاظمی در پایان درباره استفاده از غلط‌های مصطلح در کتاب‌های درسی، با بیان این‌که اطلاع میدانی از کتاب‌های درسی ندارد، اظهار کرد: به صورت کلی می‌توانم بگویم نظام آموزشی ما از امکانات رسانه‌ای عقب افتاده و کتاب‌های درسی‌مان نتوانسته‌اند، به تناسب پیشرفت تکنولوژی متحول بشوند تا به نوعی از اتفاقاتی که در عرصه تکنولوژی و رسانه افتاده، پیشگیری کنند. خیلی از کسان که درس‌خوانده‌ هم نباشند می‌توانند در فضای اینترنت و پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی نویسنده باشند، در حالی که در قدیم  این‌طور نبود. این ماجرا بر قدرت نگارش و نوشتن و حضور آدم‌ها در این فضاها از نوشتن پیامک تا مطلب در صفحه شبکه‌های اجتماعی تأثیر گذاشته و از نظام آموزشی جلوتر رفته است. در این فضاهای برای نوشتن مطلب و انتشار آن نیازی به فرهیختگی نیست، در قدیم فقط در روزنامه‌ و کتاب می‌توانستید بنویسید و فضای دیگری برای انتشار اثر وجود نداشت، طبعا متن‌ها زیر دست ویراستار می‌رفت و پالوده می‌شد. الان شخص با هر سطح از سواد بدون این‌که نگران پالایش اثر باشد، می‌تواند به عنوان رسانه، متن را منتشر کند و این موضوع علت رواج بیشتر غلط‌هاست.

انتهای پیام