نحوه پیشگیری از عصبانیت و پرخاشگری در روزه داری + فیلم

به گزارش سلام نو، برخی می‌گویند روزه دارها به بهانه گرسنگی وتشنگی، بدخلق و عصبانی ترهم می‌شوند، اما این درست نیست.

در واقع افرادی که پرخاشگر و عصبی هستند با گرفتن روزه در ماه رمضان سطح سروتونین در بدنشان کاهش یافته و این امر باعث شدت یافتن عصبانیت و پرخاشگری در آن‌ها می‌شود. این در حالیست که باید در ماه رمضان تحمل پذیری مان را بالا ببریم.

تعریف پرخاشگری
پرخاشگری رفتاری است که هدف آن صدمه زدن به خود، وسایل یا دیگران باشد، در واقع رفتاری که به دیگران از روی قصد و نیت قبلی به منظور صدمه رساندن به خود و یا دیگران انجام می‌شود پرخاشگری نام می‌گیرد.
پرخاشگری یک نوع رفتاری است که از خشم و عصبانیت نشأت می‌گیرد.

انواع پرخاشگری
این رفتار را می‌توان به دو گروه مستقیم و غیرمستقیم (وسیله‌ای) تقسیم بندی کرد؛ پرخاشگری مستقیم به شکل فحاشی و زد و خورد خود رانشان می‌دهد و پرخاشگری غیرمستقیم با آسیب رساندن به اموال افراد نمایانگر می‌شود.

خصوصیت افراد پرخاشگر
افراد پرخاشگر کسانی هستند که در کنترل خشم خود مشکل داشته و انفجاری برخورد می‌کنند. در این افراد به غیر از عواملی که عصبانیت آن‌ها را بالا می‌برد، بُعد فیزیولوژیکی نیز نقش مهمی دارد.
ارتباط گرسنگی با عصبانیت
بُعد فیزیولوژیک انسان با گرسنگی ارتباط دارد، این امر میزان پرخاشگری را افزایش می‌دهد بنابراین کسانی‌که قادر به کنترل پرخاشگری خود نیستند با روزه‌داری سطح سروتونین بدنشان کاهش می‌یابد بنابراین این افراد به صورت اتوماتیک مستعد پرخاشگری هستند.
علاوه بر این موارد با روزه‌داری میزان قندخون کاهش می‌یابد و منجر به عصبانیت افراد به ویژه افراد پرخاشگر می‌شود.
کاهش سطح سروتونین و قندخون با روزه‌داری در افرادی هم که پرخاشگر نیستند، باعث عصبانیت می‌شود، اما به مرحله پرخاشگری نمی‌رسد.

روش‌های کنترل خشم و عصبانیت در ماه رمضان

رفتار کریمانه اهل بیت (ع) را الگو قرار دهیم
زیاد می‌شنویم که بزرگان می‌گویند: ماه رمضان تنها ماه گرسنه نگه داشتن شکم از خوردن و آشامیدن نیست، بلکه ماه حفظ چشم، زبان، گوش و همچنین کنترل رفتار و به خصوص خشم محسوب می‌شود. یعنی در کنار این حفظ شکم، می‌بایست کارهایی هم انجام دهیم که به تقوای الهی نزدیک شویم.
۱- موقع عصبانیت تصمیم نگیرید!
از آنجا که ماه مبارک رمضان فرصت مغتنمی است که انسان خودسازی داشته باشد و خشم و غضب بسیاری از بدی‌ها را به همراه خود دارد، لذا به گفته حجت الاسلام ریاضت در تعاریف دینی ما آمده که موقع خشم و غصب تصمیم نگیرید، چون باعث پشیمانی می‌شود!
۲- مکان خود را تغییر دهید
زمانی که انسان به خشم خود غلبه نمی‌کند، عقلش کنار می‌رود و تصمیماتش بدون اندیشه خواهد بود، پس باید سعی کنیم بر غضب تسلط پیدا کنیم، یکی از این راه‌ها این است که انسان حالتش را تغییر دهد یعنی مثلا اگر نشسته، بلند شود، یا اگر ایستاده، بنشیند و نفس تازه کند، یا اینکه حتی محیط را تغییر دهد مثلا به اتاق دیگری برود یا خانه را ترک کند.
۳- به دیگران غضب نکنید
از ائمه (ع) نقل شده که تمرین کنیم به کسی خشم و غضب نکنیم. امام سجاد و حضرت عیسی (ع) چنین روایتی نقل کرده اند، در سنن النبی هم داریم که اهل بیت (ع) غضبناک نمی‌شدند، ممکن بود حالت خیلی خوش اخلاقی شان در زمان‌هایی تعدیل شود، اما عصبانی نمی‌شدند، چون در عصبانیت فرد هر کاری انجام دهد، گناه است چرا که عقل انسان زائل می‌شود. ما هم اگر پیرو اهل بیت (ع) هستیم در ماه مبارک رمضان توصیه هایشان را برای کسب فضائل می‌بایست انجام دهیم و کارهایی بکنیم تا ترک خشم کرده باشیم.
۴-به پیشکسوت‌ها احترام و با کوچکترها مهربانی کنید
از نمونه دستورات ائمه (ع) برای ترک خشم و غضب؛ پیغمبر (ص) فرمودند به بزرگترها و پیشکسوت‌ها احترام بگذارید و حرمت موی سفیدشان را نگه دارید. یک جوان و نوجوان زمانی می‌تواند حرمت نگه دارد که پرخاشگر نباشد.
همچنین به کوچکترها با مهربانی رفتار کنید. اگر یک پدر، مادر، پدربزرگ و مادربزرگی تندخو باشد، آیا می‌تواند به خصوص در ماه رمضان به کوچکتر از خود یا جوانش با مهربانی برخورد کند؟ خیر، نمی‌شود! تنها وقتی فرد می‌تواند در ماه رمضان مهربانانه و کریمانه رفتار کند در طول همه ادوار فردی خوش اخلاق باشد. یعنی حتی اگر طرف مقابل با شما تندخو شود، جواب ندهد و کریمانه رفتار کند.
۵- فکر کردن و سکوت را تمرین کنید
یکی از با فضیلت‌ترین اعمال در ماه رمضان «تفکر کردن» است. وقتی می‌خواهیم حرف بزنیم، قبلش فکر کنیم همین باعث می‌شود که دیگر عصبانی نشویم. متاسفانه امروز در جامعه کرکره فکر کردن پایین آمده است، خصوصا در جمع‌هایی می‌بینیم عده‌ای تنها دنبال نمادهای ظاهری دین هستند و اصل دین را رها کرده اند. اگر فکر کنیم که میزبانِ میهمانیِ رمضان، خداوند کریم و بهار این ماه، قرآن است چطور ما نباید کریم باشیم؟
در روایات داریم خوش به حال کسی که سکوت و فکر می‌کند، وقتی قبل از هر رفتاری فکر می‌کند، دیگر حرف و عمل دیگران نمی‌تواند او را عصبانی کند. همینطور در روایت دیگری داریم که یاران خاص اهل بیت (ع) کثیر العبادات بودند.
۵- خودتان را هنگام عصبانیت جای دیگران بگذارید
اگر زیاد سکوت کنیم و زیاد تفکر داشته باشیم حتی اگر کسی حرف نامربوط هم به ما زد، انگار نشنیده ایم که بخواهیم عکس العملی هم نشان دهیم، اما گاهی هم پیش می‌آید که ظرفیت ما در طول زندگی یا در همین ماه مبارک کم می‌شود در اینطور مواقع بهتر است که خودمان را جای طرف مقابل بگذاریم یعنی مثلا اگر یک تصادفی کرده ایم، به جای عصبانیت خود را جای طرف مقابل بگذاریم و ببینیم شاید بیماری در ماشین داشته که با سرعت رانندگی کرده و باعث تصادف شده است.
۶- آستانه تحملتان را بالا ببرید
شرایط امروز از زمان جنگ و دفاع مقدس سخت‌تر نیست. زمان جنگ همه روزه می‌گرفتند، شرایط اقتصادی نابسامان بود، مردم عزیزانشان را از دست می‌دادند، اما مشکلی که پیش می‌آمد مردم می‌گفتند سلامتی رزمندگان صلوات بفرستید، بخشی از این کم شدن آستانه تحمل به خاطر خودخواه شدن ما است کمتر به دیگران فکر می‌کنیم لازم است خود را هم جای دیگران بگذاریم تا تحمل مان بالا برود.
مردم در دهه شصت آسایش زیادی نداشتند، اما آرامش داشتند. کسی آن دوره تلویزیون نداشت، اما الان بیشتر مردم تلویزیون هوشمند دارند، الان وسایل آسایش زیاد شده، اما آرامش کم شده است.

قالب جوانان آن دوره با والدین زندگی می‌کردند، کمتر به فکر طلاق می‌افتادند، چون آرامش داشتند و مشکلات را تاب می‌آوردند، اما الان جوان‌ها همه می‌خواهند خانه مستقل داشته باشند البته حقشان است، اما آرامششان کم است، زود عصبانی می‌شوند، با پدر، مادر، همسر درگیر می‌شوند، آمار طلاق به خاطر کم شدن آستانه تحمل بالا رفته است.

نکته:

اهمیت خواب منظم
برهم خوردن زمان خواب یا بی‌خوابی از عوامل بروز عصبانیت و رفتار پرخاشگرانه در افراد می‌شود بنابراین لازم است برای تنظیم خواب برنامه داشته باشیم.

یاد خدا
در حین روزه داری هیچ چیزی نمی‌تواند مانند قرائت قرآن آرامش و صبر را بر دل‌های روزه‌داران القا کند و در واقع قرآن نه فقط ثواب اخروی برای آن‌ها دارد بلکه استرس را از بین برده و در حین روزه بودن علاوه بر آرامش روانی سعه صدر را افزایش می‌دهد.

توصیه دکتر مینا معارف وند درباره کاهش خشم در روزه داری