مفهوم «بحران پژوهی» به ادبیات سیاسی راه پیدا کند

عباس مقتدایی، صبح امروز چهارشنبه، ۲۰ اردیبهشت در افتتاحیه همایش «تبیین و تحلیل کارآمدی جمهوری اسلامی؛ از واقعیت‌ها تا بایدهای گام دوم» که به میزبانی دانشگاه اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: رهبر انقلاب در آستانه دهه پنجم انقلاب اسلامی بیانیه گام دوم را مطرح کردند. لازم است مقطعی را که رهبری در آن دوران این بیانیه را ارائه دادند، مرور کرده و واقعیت‌های آن روزها را درک کنیم.

او شرایط مقطع زمانی ارائه بیانیه گام دوم انقلاب توسط رهبری را تشریح کرد و افزود: در آن مقطع مقامات آمریکایی اصرار داشتند که جمهوری اسلامی در چهل سالگی متوقف خواهد شد. کسانی در آمریکا مثل جان بلتون و … حاکمیت داشتند، اصرار می‌کردند که انقلاب اسلامی جشن چهل سالگی خود را نخواهد گرفت. در شرایطی که غربی‌ها تمرکز خود را بر جنگ روانی و سیاسی گذاشته بودند و تحریم‌های فلج‌کننده آمریکایی ها به اوج خود رسیده بود و انواع و اقسام محدودیت‌ها از تحریم فروش نفت تا تحریم اشخاص، مجموعه‌ها، واردات و صادرات و … را برقرار کردند، این بیانیه مطرح شد. مقامات آمریکایی در جلسات محرمانه با اروپایی‌ها مطرح کرده بودند که اگر عجله نکنید چیزی به نام جمهوری اسلامی باقی نخواهد ماند تا با آن وارد مذاکره شوید. در آن مقطع اروپایی‌ها گفت‌وگوی انتقادی را مطرح کرده بودند تا در بحث خلیج فارس و نفت، جمهوری اسلامی ایران را با خود همراه کنند و از آمریکا بابت قراردادهای طولانی مدتی که بعد از جنگ کویت و عراق بسته بود و نفت خلیج فارس را در اختیار خود گرفته بود، گلایه داشتند. البته از دهه‌های قبل گفت‌وگو با ایران را به منظور اعتراض به آمریکا حفظ می‌کردند.

این نماینده مردم اصفهان در مجلس شرای اسلامی ادامه داد: آمریکایی‌ها و غربی‌ها در آن زمان اعتقاد داشتند اگر در قضایای مذاکرات با ایران، اروپاییان تعجیل نکنند، جمهوری اسلامی ایران به زودی از بین خواهد رفت، اما در ادامه مسیر زود متوجه شدند که قدرت ایران رو به افزایش بوده و دچار خطای استراتژیک شده‌اند، آنها دچار یک کند ذهنی در فهم مسائل ایران بوده و هستند، در حالی که پیام کند ذهنی آنها در قبال تحلیل قدرت رو به افزایش ایران به سوی آنها ارسال و تاکید شده که این موضوع می‌تواند باعث تضعیف و حذف آنها از عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای شود.

مقتدایی به مفهوم «بحران پژوهی» اشاره کرد و افزود: مفهوم «بحران پژوهی» مفهومی ابداعی است که باید در ادبیات سیاسی‌مان گنجانده شود. بیانیه گام دوم هم به توانمندی‌های کشور و هم به کارهای بر زمین مانده اشاره کرده است و موضوع آینده‌پژوهی را مطرح می‌کند. بومی‌سازی مفهوم آینده پژوهی در کشور ما، بحران‌پژوهی است، زیرا در ایران بستر آرامی که در آن بتوان آینده پژوهی کرد وجود ندارد و هر لحظه با بحران بیرونی که لازم است مدیریت شود، مواجه هستیم.

او ادامه داد: بحران پژوهی ما را به سمت بهره‌برداری از مضامین مندرج در آینده پژوهی راهنمایی می‌کند. از نظر عملیاتی، آینده پژوهی تلاشی نظام‌مند و مشارکتی برای نگرش به آینده میان مدت و بلندمدت است تا تصمیم‌گیری‌ها در جهت اهداف ملت‌ها باشد. به همین دلیل آینده پژوهی را علم مطالعه آینده‌های محتمل می‌نامند. برای تلاش هدفمند در جمهوری اسلامی برای ایجاد آینده‌ای دلخواه، باید از موضوعات علمی بهربرداری کنیم و سناریوهای مختلف را برای برنامه‌ریزی تدوین کرده و آن را دائم به‌روزرسانی کنیم.

این نماینده مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در بیانیه گام دوم، مجموعه‌ای  از مولفه‌ها وجود دارد که براساس آن می‌توان بحران‌های پیش روی  را شناسایی کرد. بحران مبتنی بر عدم استمرار راه طی شده و نادیده انگاشتن هزینه‌های صرف شده برای آرمان‌ها یکی از این بحران‌هاست. لیبی وقتی از مواضع خود کوتاه آمد، دچار بحران شد.

مقتدایی با اشاره به قدرت‌یابی جمهوری اسلامی در منطقه افزود: با توجه به اینکه چینش جدیدی در سطح بین‌الملل شکل گرفته، جمهوری اسلامی ایران در مراحل دستیابی به قدرت است. چین و روسیه روابط خود با ایران را افزایش داده و خواهند داد. روس‌ها قصد دارند از باب پدافند غیر عامل، دسترسی خود را به دریای سیاه از طریق ایران عملیاتی کنند و کریدور شمال به جنوب در همین راستا در حال تحقق است. بعد از جنگ اوکران ۲۹۷ میلیارد دلار از حجم تبادلات روسیه، طبق گفته‌های مسئولین خودشان قرار است بین ترکیه و ایران تقسیم شود. ۱۰۰ میلیارد دلار از این تبادلات سهم ایران است که به علت نبود کریدور جنوب به شمال تنها حدود ۷  میلیارد دلار آن در ایران جذب شده است. نزدیک شدن چین به دریای سیاه از طریق ایران به نفع چین خواهد بود. این پدیده ارتباطی اقتصادی به اندازه نفت برای ایران منافع اقتصادی خواهد داشت و ایران در کانون قرار گرفته است.

 بحران عدم بهره‌گیری از ظرفیت‌ شرکت‌های دانش بنیان

او بحران‌های پیش روی جمهوری اسلام ایران را برشمرد و گفت: بحران عدم بهره‌گیری از ظرفیت‌ شرکت‌های دانش بنیان، بحران دیگری است که درحال ترمیم است. بحران ناکارآمدی در طرح‌های زیرساختی و ضروری در حوزه‌های عمران و حمل ونقل و صنعت و…، بحران عدم به کارگیری و بهرمندی از ظرفیت تحصیل کردگان، بحران توقف افزایش ۶۰ برابری صادرات غیر نفتی، بحران عدم تقویت فناوری‌های بومی، بحران توقف رشد در مهندسی، بحران کاهش مشارکت مردم در بخش‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بخشی دیگر از این بحران‌هاست که برگرفته از بیانیه دوم انقلاب است.

این نماینده مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: این قبیل همایش‌ها، تحقق بیشتر وحدت حوزه و دانشگاه را به همراه دارد و موجب تمرکز تصمیم‌سازان بر بحران‌ها و پژوهش در مورد بحران‌ها و افزایش قدرت ایران در آینده خواهد شد.

انتهای پیام